Skup metali szlachetnych. Co da się odzyskać z elektroniki?

Świat produkuje niewiarygodne wręcz ilości urządzeń elektronicznych. Telefony komórkowe, komputery, sprzęt RTV i AGD oraz najprzeróżniejsze urządzenia przemysłowe, medyczne, naukowe itp., - wszystko to składa się na ogromną ilość przedmiotów zawierających elektronikę, a w niej metale szlachetne.

Złoto, srebro, nikiel i iryd to tylko niektóre składniki. Do odzyskania z elektroniki są także metale mniej cenne, jak miedź, magnez, cyna, cynk, ołów i bizmut. Nieopłacalne? Jedna tona miedzi wymaga przetworzenia 1000 ton skał. Ile ton odpadów elektronicznych zawiera tę samą ilość miedzi? Jedynie czternaście. Według obliczeń naukowców, w 1000 kg zużytych telefonów komórkowych znaleźć można 1 kg srebra i 0,3 kg złota. Złoto znajduje się nawet w kartach SIM. Jest też wciąż sporo tzw. starej elektroniki, w której metali szlachetnych jest więcej. Stare telewizory, monitory komputerowe, odtwarzacze video i DVD – wszędzie tam cennych metali jest bardzo dużo. Problem jedynie w tym, jak to wszystko odzyskiwać, żeby się opłacało.

Odzysk metali szlachetnych

Istnieje wiele metod odzyskiwania metali szlachetnych, choć wciąż trwają poszukiwania lepszych, bardziej wydajnych, mniej niebezpiecznych dla ludzi i środowiska. Obecnie znane metody wykorzystują bowiem albo bardzo wysokie temperatury, w których elektronika wraz z zawartymi w niej metalami ulega stopieniu, albo silnie stężone kwasy, roztwory rtęci itp. niebezpieczne substancje.
Proces wciąż się opłaca, bo taki odzysk pożera zaledwie kilkanaście procent energii potrzebnej na pozyskanie takiej samej ilości metali z rud. Unia Europejska nakazuje stałe zwiększanie selektywnej zbiórki elektroniki. Niestety, nie wszyscy jej członkowie dysponują technologiami odzysku: biedniejsi sprzedają cenny złom bogatszym, którzy w ten sposób stają się jeszcze bogatsi. Nowocześnie myślące rządy nie skąpią środków na badania i inwestycje związane z odzyskiwaniem metali szlachetnych.

Czas i kwas

Kto chce w warunkach domowych odzyskać nieco złota ze starej elektroniki, może – oczywiście pod warunkiem, że potrafi bezpiecznie inicjować reakcje chemiczne i posługiwać się substancjami niebezpiecznymi – wykorzystać do tego kwas solny i wodę utlenioną w proporcji 2:1. Wymaga to nieco cierpliwości, bo zanurzone w takim roztworze odpady elektroniczne będą musiały się „kąpać” przez tydzień. Roztwór trzeba codziennie mieszać. W końcu ciecz zabarwi się na ciemny kolor, a na jej powierzchni pojawią się płatki złota. Teraz trzeba to wszystko delikatnie odfiltrować i kilkakrotnie przepłukać wodą. Uzyskane płatki powinny zostać przemyte metanolem, potem wodą, a w końcu stopione w tyglu z odrobiną boraksu. Oziębienie masy pozwoli odseparować boraks mechanicznie.

Metoda toluenowa

Kilka lat temu opracowano inną metodę odzyskiwania złota z elektroniki. Wykorzystuje ona kwasy łagodne, jest przez to bezpieczniejsza i tańsza od tych powszechnie stosowanych. Obwody drukowane można w łagodnym kwasie rozpuścić – wszystkie metale przyjmą wtedy formę płynną. Teraz trzeba wykorzystać właściwości toluenu, polegające na oddzielaniu złota od innych metali. Stosuje się w tym celu specjalny rozpuszczalnik. Zarówno tę ciecz, jak i kwas można wykorzystywać wielokrotnie.

Skup metali szlachetnych i kolorowych

Warto pamiętać, że w Polsce działa wiele firm, w tym i nasza, prowadzących skup metali szlachetnych. Warto pozbywać się w nich złomu, który może takie metale zawierać. Z kolei starą elektronikę w całej Polsce odbierają bezpłatnie liczne firmy zajmujące się recyklingiem tzw. elektrośmieci. Stary sprzęt RTV i AGD przyjmują też sklepy od każdego, kto kupuje w nich nowy – są do tego prawnie zobligowane.
Powszechnie prowadzony jest także skup węglika, zawartego przede wszystkim w rozmaitych narzędziach tnących, skrawających itp. Renomowane firmy, takie jak nasza, prowadzą także skup metali kolorowych.