Wykorzystanie węglika spiekanego

Nauka ma to do siebie, że poszukując jakiegoś rozwiązania, badacze bardzo często odkrywają przy okazji coś zupełnie innego. Nie inaczej było z węglikami spiekanymi, które odkryto w Niemczech około roku 1920. Była to era początków oświetlenia elektrycznego, do którego potrzebne były żarówki. Te z kolei zawierały wówczas wolframowe druty. Ich produkcja wymagała ciągadeł, czyli specjalnych, mocnych płyt z otworkami, w których stosowano diament. Szukano dla niego  alternatywy.

Jako że wolfram był wówczas oczkiem w głowie naukowców, eksperymentowano także z nim. Okazało się, że jeśli zostanie sproszkowany, a następnie pod bardzo dużym ciśnieniem sprasowany z domieszką węgla i kobaltu, wreszcie poddany wypiekaniu w wysokich temperaturach, tworzy stop o niezwykłej twardości. Wie Diamant, orzekł któryś z ekspertów. Tak, odkryty wtedy materiał był twardy jak diament, a z połączenia dwóch niemieckich słów powstała nazwa handlowa Widia. Wiertła widiowe znane są do dziś. 

Narzędzia skrawające

Skoro zaś do dyspozycji najpierw naukowców, a potem fabrykantów był odtąd materiał tak twardy, że można nim było ciąć stal i kamienie, szybko zorientowano się, że może on służyć nie tylko do produkcji narzędzi ręcznych. Węgliki spiekane pozwoliły na wytwarzanie narzędzi skrawających do maszyn, a tym samym rozpoczęcia maszynowej obróbki metalu na niespotykaną wcześniej skalę. Niemiecki wynalazek szybko rozprzestrzenił się na świecie. W Polsce jego produkcję rozpoczęto w 1936 roku.
Skorzystało na nim także górnictwo, bo można było teraz produkować bardziej wytrzymałe wiertła do wykonywania otworów strzałowych. W Europie wykorzystywano narzędzia skrawające także do produkcji zbrojeniowej, a przemysł obronny szybko odkrył, że twardy stop może być także wykorzystywany do produkcji pocisków przeciwpancernych z jednej, a pancerzy z drugiej strony. Karierę robił frez z węglika spiekanego, stosowany do obróbki płaskich powierzchni metalowych oraz wycinania form. Oczywiście węgliki spiekane znajdują się tylko w końcówkach roboczych narzędzi.  

Gatunki węglików spiekanych

Węgliki spiekane dzielą się na rozmaite gatunki różniące się właściwościami i przeznaczeniem, ilością spoiwa w spieku i wielkością ziaren. Węgliki drobnoziarniste są najtwardsze, ale gdy potrzebny jest materiał odporny na pękanie, stosuje się ich bardziej gruboziarniste wersje. Górnictwo korzysta z odmiany oznaczanej symbolem BD, natomiast w maszynach do obróbki skrawaniem stosowane są narzędzia z końcówkami z węglika KD. Jest też odmiana GD, służąca do obróbki plastycznej.  

Wszystko zaś opiera się na węgliku pozyskiwanym z rud wolframu, których złoża są stosunkowo rzadkie, bo występują tylko w kilku krajach. Także spoiwa nie zawsze są dostępne. Spoiwem może być żelazo, ale też kobalt, nikiel albo chrom. Zmieszany granulat trafia do wyprasek, gdzie jest poddawany najpierw obróbce mechanicznej, a na końcu spiekanej w temperaturach powyżej 1300 stopni, powodujących przejście spoiwa do stanu ciekłego i wypełnianie przestrzeni wokół ziaren. Zamiast wolframu można używać innych metali, w tym chromu, cyrkonu, niobu, tantalu lub tytanu.

Skup i recykling węglika

Węglik spiekany to materiał niezbędny dziś w każdej gospodarce, a nierzadko także w domu – końcówki narzędzi wykonane z węglików spiekanych poradzą sobie z każdą, nawet najtwardszą materią. Nawet i one jednak ulegają z czasem stępieniu, trafiają więc na złom. Skup węglika spiekanego to najlepszy sposób na to, by nigdy go nie zabrakło, a zabraknąć może, gdy wyczerpią się złoża wolframu oraz metali tworzących spoiwo. Nietrudno znaleźć węgliki spiekane: są w większości narzędzi tnących i skrawających. W przemyśle powstają z takich zużytych narzędzi całe stosy złomu. Powinien on trafiać do firm zajmujących się skupem węglika. Stamtąd trafi on do przerobu, gdzie już raz wyprodukowany surowiec stanie się znów zdatny do produkcji nowych narzędzi..Jesteśmy ostatecznym odbiorcą złomu węglika w Polsce.